Бу сабзавотсиз таомларимизни тасаввур этиб бўлмайди. Айниқса, паловхонтўрани. Умуман, сабзи деярли барча таомлару салатларга, мурабболарга ишлатилади. Хомлай истеъмол қилишнинг ҳам фойдаси бисёр. Уни томорқага экиб яхшигина даромад олиш мумкин.

Сабзи экишда нималарга эътибор қаратган маъқул? Қандай экиб, парваришласа, ҳосил рисоладагидек бўлади?

— Уруғ танлангандан сўнг дастлаб, ер майдони тайёрлаб олинади, — дейди қишлоқ хўжалиги фанлари номзоди ­ Рафиқжон ҲАКИМОВ. — Майдон олдинги экин қолдиқлари ва бегона ўтлардан тозаланади. Тупроқ 20-25 сантиметр чуқурликда юмшатилади, йирик кесаклар майдаланиб, яхшилаб текисланади ва суғориш эгатлари олинади.

Ҳар бир сабзавотнинг ўз экиш муддати мавжуд. Мамлакатимизнинг жанубий вилоятларида ёзги сабзи 1-15 август, тўқсонбости муддатда 15-30 декабрда сепилади. Марказий минтақада эса ёзгиси 10 июндан 10 июлгача, тўқсонбости муддатда 10 ноябрдан декабргача, шимолий минтақаларда ёзгиси 10-20 июнь, тўқсонбости муддатда 1-30 ноябрда 1,5-2 сантиметр чуқурликка экилади. Уруғ сарфи 10 сотихга 500-600 грамм ҳисобида. Уруғлар сепилгандан кейин хаскаш билан тупроққа аралаштирилади. Такрорий экилган сабзи ҳосили совуқ тушмасдан йиғиштириб олиниши керак, акс ҳолда, у мазасини йўқотади ва узоқ сақланмайди.

Сабзини парваришлаш жараёнидаги энг муҳим масалалардан бири уруғни текис ундириб олиш ҳисобланади. Ўсимлик ниҳоллари тупроқ доим нам бўлганда 10 кунда униб чиқади. Униб чиқиши билан дарҳол бегона ўтлардан тозалашга киришиш керак. Жами икки марта ўталади. Дастлабки ўташ сабзи битта чинбарг чиқарганда, кейингиси эса 3-4 барг чиқарганда ўтказилади.

Сабзининг илдизи яхши ривожланади, барги унча катта бўлмагани сабабли сувни кўп буғлантирмайди, тупроқнинг чуқурроқ қатламидан нам тортиб олиш қобилиятига эга. Сизот суви чуқур жойлашган ерларда эртаги сабзи ўсув даврида 8, сизот суви юза далаларда эса 5-6 марта суғорилади.

Ўсимликни етиштириш даврида ўғитлашга эҳтиёж сезилади. 10 сотих сабзи майдонига соф ҳолда 15 килограмм  азот, 8 килограмм фосфор, 4,5 килограмм калий солиш талаб этилади. Хўш, бу ўғитлар қандай берилади? Фосфор ўғити йиллик миқдорининг 75 фоизи, калийнинг ҳаммаси шудгорлашда, фосфорнинг қолган 25 фоизини ер юмшатилиб, эгат олишда бериш тавсия этилади. Азотли ўғитларнинг ҳаммаси ўсимликнинг ўсув даврида иккига бўлиб берилади.

Табиийки, ўсимликка касаллик ва зараркунандалар тушади. Кўп йиллик бегона ўтларга қарши кузда 10 сотихга 4-4,5 килограмм «Далапон» препарати солинади. Бир йиллик ўтларга қарши курашишда экишдан олдин 200-300 грамм 50 фоизли «Гезагард» препарати, бегона ўтлар уруғи ердан унгунга қадар ёки 1-2 чинбарг чиқарган вақтда, 100-200 миллилитр 33 фоизли «Стомп» ёки 100-200 грамм 12,5 фоизли «Фюзилад Супер» препаратларини 60-80 литр сувга аралаштириб пуркаш тавсия этилади. Кимёвий препаратларнинг мутахассислар назоратида қўлланилиши мақсадга мувофиқ.

Нурбек ҒАФФОРОВ

тайёрлади.