Пайшанба
11-Сентябр 2025
Табиат ва жамият қонунлари бир-бирига ўхшайди. Бинобарин, энг замонавий, янги ва тез ривожланаётган фан бўлмиш синергетика, моҳиятан олганда, табиат қонунлари ва жамиятдаги тенденцияларни қиёслаш негизида пайдо бўлган. Яъни, ҳамма гап мувозанатда. Афғонистон воқеалари ҳақида сўз юритганда мана шу ракурсдан назар ташланса вазият янада ойдинроқ кўринади назаримда.
Кейинги йилларда юртимизда амалга оширилаётган кенг қамровли ислоҳотлар негизида, аввало, халқимизнинг фаровон турмушини таъминлаш, жаҳон ҳамжамиятида янги Ўзбекистоннинг нуфузини ошириш сингари устувор вазифалар турибди.
«Кўпқаватли уйлар оралиғидаги бўш жойларда қурилишлар қилиш, мораторий эълон қилинганига қарамасдан, дарахтларни кесиш, яшил ҳудудларни камайтириш ҳолатлари кўпчиликни ранжитмоқда. Баъзи раҳбарларнинг бепарволиги ёки манфаатпарастлиги туфайли тураржой мавзеларида одамлар сайр қиладиган, спорт билан шуғулланадиган, фарзандлари билан бирга тоза ҳавода дам оладиган очиқ жойнинг ўзи қолмаяпти...»
Яқинда ижтимоий тармоқларда Чирчиқ дарёсининг Тошкент вилояти Қибрай тумани «Чингелди» маҳалласи ҳудудидан оқиб ўтувчи қисмида қизил рангдаги сув оқаётгани ҳақида хабарлар, видеоматериаллар тарқалган эди.
Самарқанд шаҳар экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш назорат инспекциясининг инспекторлари томонидан дарахтларга реклама эълонларининг осилиши бўйича рейд тадбирлари ўтказилди.
Бугунги кунда АҚШда электр қуввати билан юрадиган автомобиллар йилига юз минглаб сотилади. Бу «яшил автомобиллар» тараққий этган мамлакатларда тобора оммалашиб бораётганига қарамасдан, бизнинг юртимизда кўпчилик у ҳақда яхши билмайди. Электромобиль ўзининг бензинда ҳаракатланувчи рақобатчисига қараганда қимматроқ туради. Масалан, бозордаги энг арзон электромобиль Smart ForTwo Electric Drive бўлса, бензин сарфловчи ForTwoга нисбатан икки баробар қиммат. Nissan Leaf электромобили 28-29 минг доллар турса, худди шу ўлчамдаги Nissan Sentraни, тахминан 15-16 минг долларга сотиб оласиз.
Экопартиядан кўрсатиладиган номзодни қўллаб-қувватлаб имзо қўяётганлар сафи тобора кенгаймоқда
Кўпчиликка маълумки, Қорақалпоғистон Республикаси ва Хоразм вилоятининг деярли барча туманларида ичимлик сув энг оғир ижтимоий муаммолардан саналади. Айниқса, экологик вазият оғир бўлган ҳудудларда бу муаммо ўта долзарб тус олган. Хўжайли тумани ҳам шундай ҳудудлар сирасига киради.
«Оила ва табиат» газетасининг 31-сонида «Зарафшон дарёси табиий ва сунъий талафотларни енгиб ўта оладими?» номли мақола чоп этилибди. Мақолада ҳақиқатдан ҳам жуда долзарб масала кўтарилган. Йиллар давомида дарё ўзанига етказилган гўё арзимас зарарлар бугун катта муаммоларни келтириб чиқармоқда. Шу ўринда мазкур ҳудудда яшовчи фуқаро сифатида «Зарафшон» дарёсининг тақдири ҳақида, бугун бу табиий ҳудудга қилинаётган тажовузлар хусусида мен ҳам ўз фикрларимни билдиришни лозим топдим.
Газетамизнинг ўтган сонида чиқиндилар билан боғлиқ мавзу ёритилиб, полигонлар масаласи ҳақида фикр юритилган эди. Унда чиқинди полигонлари кўпгина давлатларда тобора камайиб бораётгани, у ерга ташланиши мумкин бўлган нарсалар асосан хомашё сифатида иккиламчи ишлаб чиқаришга жалб этилаётгани айтилган эди. Бизда ҳам полигонларни имкон қадар камайтириш зарурлиги ўртага ташланганди. Шулардан келиб чиққан ҳолда, битта полигон мисолида республикамизда бу борада амалга оширилаётган ишлар ҳамда мавжуд вазият билан яқиндан танишишга ҳаракат қилдик.
Юртимиз табиати ўзининг ранг-баранг ландшафтлари, флора ҳамда фаунаси билан ажралиб туради. Ер сайёрасидаги тирик табиатнинг ранг-баранглигини асраб қолишда алоҳида аҳамиятга молик деб топилган дунёнинг 200 та экоҳудудидан бири ҳисобланади.
«Атроф муҳитни озода сақлайлик» деган шиорнамо сўзни кўп эшитгансиз. Ўзи «атроф муҳит» деганда нима тушунилади? Бу калима замирида биз яшаётган жой, янаям кенгроқ айтганда, она Ватанимиз англашилади.
Ҳозирги вақтда глобал иқлим ўзгариши ер юзидаги барча тирик мавжудотларга ўз таъсирини кўрсатмоқда. Aйниқса, олимлар иқлим ўзгаришларининг эукарёт организмларга таъсирини, масалан, уларнинг ноқулай шароитларга мослашишини яхши тасвирлаб беришган. Шунингдек, олимлар микроорганизмларнинг экотизимдаги ўзига хос ролини яхши тушунтиришган бўлса-да, бироқ иқлим ўзгаришининг микроорганизмларга таъсири кам ўрганилган. Чунки, микроорганизмларни оддий кўз билан кўриб бўлмайди ва бу улар устида тадқиқотлар олиб боришда маълум қийинчиликларни келтириб чиқаради.
Бу воқеага чамаси тўрт-беш йилча бўлиб қолди. Ўша вақтлари уйимизнинг ёнида кичкинагина ариқ бўлар эди. Ундан қўшнимиз Aбдумалик ака томорқасига сув ҳайдарди.
Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти томонидан ўтказилган текширувларга кўра, COVID-19 бошқа ёндош касалликлар, жумладан инфаркт ва инсультни бошдан ўтказган беморларда оғир ўтаётгани барчамизга сир эмас. Кўпчилик беморлар бу касалликни бошларидан ўтказгач кейин қандай яшашлари, қандай овқатланишлари кераклиги ҳақида ўйлаб қолишади. Шу ўринда алоҳида таъкидлаб айтиш лозимки, ҳозирда инсонлар ҳаётига таҳдид солаётган коронавирус касаллиги фақатгина ўпкани зарарламай, юрак-қон томир тизимини, бош мия, буйраклар ва овқат ҳазм қилиш аъзоларига ҳам шикаст етказаётганини мутахассислар таъкидлашмоқда.
Кейинги йилларда юртимизда амалга оширилаётган кенг қамровли ислоҳотлар негизида, аввало, халқимизнинг фаровон турмушини таъминлаш, жаҳон ҳамжамиятида янги Ўзбекистоннинг нуфузини ошириш сингари устувор вазифалар турибди.
Яқинда ижтимоий тармоқларда Чирчиқ дарёсининг Тошкент вилояти Қибрай тумани «Чингелди» маҳалласи ҳудудидан оқиб ўтувчи қисмида қизил рангдаги сув оқаётгани ҳақида хабарлар, видеоматериаллар тарқалган эди.
Самарқанд шаҳар экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш назорат инспекциясининг инспекторлари томонидан дарахтларга реклама эълонларининг осилиши бўйича рейд тадбирлари ўтказилди.
Бугунги кунда АҚШда электр қуввати билан юрадиган автомобиллар йилига юз минглаб сотилади. Бу «яшил автомобиллар» тараққий этган мамлакатларда тобора оммалашиб бораётганига қарамасдан, бизнинг юртимизда кўпчилик у ҳақда яхши билмайди. Электромобиль ўзининг бензинда ҳаракатланувчи рақобатчисига қараганда қимматроқ туради. Масалан, бозордаги энг арзон электромобиль Smart ForTwo Electric Drive бўлса, бензин сарфловчи ForTwoга нисбатан икки баробар қиммат. Nissan Leaf электромобили 28-29 минг доллар турса, худди шу ўлчамдаги Nissan Sentraни, тахминан 15-16 минг долларга сотиб оласиз.
Бу йил мамлакатимиз мустақиллигининг ўттиз тўрт йиллигини кенг нишонлаяпмиз. Ўтган даврда, айниқса, сўнгги саккиз йилда бошланган ислоҳотлар ва уларнинг дастлабки натижаларини табиатнинг «регенерация» ҳодисасига менгзаш мумкин. Жамиятнинг барча соҳа ва қисмларигача қамраб олган бу янгиланишларга таъсир кўрсатган ана шу «куч» – Президент Шавкат Мирзиёев!
Хитойнинг Тяньцзинь шаҳрида бўлиб ўтган Шанхай ҳамкорлик ташкилотига аъзо давлатлар раҳбарлари кенгашининг навбатдаги мажлиси нафақат минтақа, балки бутун Евроосиё макони учун стратегик аҳамият касб этмоқда.
Жорий йил энг улуғ, энг азиз айёмимиз – мамлакатимиз мустақиллигининг ўттиз тўрт йиллиги «Ватан учун, миллат учун, халқ учун!» деган эзгу ғоя асосида кенг нишонланди.
Аввал хабар берганимиздек, Ўзбекистон Экологик партияси ташаббуси билан Спорт вазирлиги, Фарғона вилояти ҳокимлиги ҳамда «Ўзсаноатқурилишбанк» АТБ Фарғона банк хизматлари офиси ҳамкорлигида «Табиат учун бирлашайлик!» шиори остида веломарафон бўлиб ўтди.
Тиббиёт муассасаларидан чиқадиган чиқиндилар табиат учун ҳам, инсонлар учун ҳам хавфли бўлган чиқиндилар сирасига киради. Йиллар давомида атроф-муҳит учун жиддий хавф туғдирадиган тиббий чиқиндиларни йўқ қилиш масаласи, айниқса, пандемиядан кейинги даврда, дунё миқёсида долзарб муаммога айланди.