Хоразм воҳасини ширин қовунлар макони десак янглишмаймиз. Чунки бу заминда етиштириладиган бир-биридан тотли қовунлар тилими тилни ёради.

Дунёнинг бошқа ерида учрамайдиган ноёб турдаги қовун навлари айнан шу ерда етиштирилади. Айниқса, гурвакнинг пўсти ва рангига қараб, «Шаббоз гурваги», «Оқгурвак», «Олагурвак», «Кўкгурвак», «Қорагурвак» хиллари мавжуд бўлиб, улар етилиш ва оғирлиги, қанд миқдори, ҳиди ва мазаси билан бир-биридан фарқ қилади. Бироқ уларни етиштириш усулида фарқ йўқ.

«Олагурвак» уруғдан чиққандан кейин 90-105 кунда пишади. Шакли думалоқ, баъзан тухумсимон. Йирик, оғирлиги 5-9 килограммгача етади. Сирти текис, тўрлари йирик, туси оқиш, тўқ яшил холлари бўлади. Пўсти қаттиқ бўлиб, эти 7-9 сантиметрча келади. Таркибида 8,8-10,4 фоизгача қанд бор. Мағзи оқ, сершира, юмшоқ, ширин бўлиб, уруғи йирик, наштар шаклида оқ бўлади.

«Кўкгурвак» уруғдан чиққач, 95-105 кунда пишади. Думалоқ, йирик, 5-8 килограмм тош босади. Сирти текис, яшил. Эти 6-8 сантиметргача етади. Мағзи яшил, сершира, қанд миқдори 7,4-9,7 фоизгача.

«Оқгурвак» 85-95 кунда пишади. Думалоқ, йирик бўлиб, оғирлиги 5-7 килограмм келади. Сирти текис, сертўр, туси оч яшил. Пўсти қаттиқ бўлгани ҳолда мағзи 5-6 сантиметргача етади. Сершира, қанд миқдори — 7,6-10,4 фоиз. 

Гурвак қовуннинг эртапишар нави бўлиб, июль-август ойларида етилади. Уни ўн-ўн беш кундан ортиқ сақлаб бўлмайди. Яхшиси, пайкал бошида тановул қилган афзал. Чунки пишиб етилган қовун узоқ йўлга чидамсиз бўлади. Гурвакнинг барча хили шифобахш хусусиятга эга: қон таркибини тозалашга, иштаҳа очишга, томирларни кенгайтиришга, буйракни тозалашга хизмат қилади. Энг асосийси, у инсон организмидан холестеринни ҳайдаб чиқаради. Танага қувват бериб, кайфиятни кўтаради.

Гўзал МАТЁҚУБОВА

тайёрлади.