Душанба
15-Декабр 2025
Бугунги кунда одамлар ер юзида яшайдиган қушларнинг 10 694 турини билишади. Таъкидлаш керакки, ҳар бир қушнинг табиатда ўз ўрни бор.
Сув-ботқоқ қушлари саноғи ташкилотчиларининг хабарларига кўра, Ўрта Осиё ҳудудида сув қушлари сонининг камайиб бораётгани хавотирли ҳолатдир. Ўрта Осиё давлатлари бўйича камёб ва хавф остидаги қушлар популяцияларига оид маълумотлар жуда кам. Шунинг учун бизнинг биринчи галдаги вазифамиз – Ўзбекистонда қишловчи турларни баҳолаш учун маълумотларни тўплашдан иборат.
Табиат ресурслари вазирлиги ҳузуридаги Атроф муҳит ва табиатни муҳофаза қилиш технологиялари илмий-тадқиқот институти, Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Зоология институти олимлари ва Ўзбекистон қушларни ҳимоя қилиш жамияти вакиллари Тошкент вилоятида жойлашган Туябўғиз сув омборида Ўзбекистон Республикаси очиқ сув ҳавзалари сув қушларининг бу йилдаги йиллик саноғини ўтказишди.
Ўрганишлар давомида Туябўғиз сув омборида 13 мингдан ортиқ сув қушлари кузатилди, уларнинг асосий қисмини ёввойи ўрдак ва қизилбош ўрдак ташкил қилди.
Aҳамиятли жиҳати шундаки, олиб борилган саноқ кузатуви давомида мутахассислар қизқуш, бигизтумшуқ ҳамда Ўзбекистон Республикаси Қизил китобига киритилган кичик оқ қарқара, қорабошли балиқчи, оқ лайлакларга дуч келишди.
Юртимизда қарийб бир миллион гектар майдонни эгаллаган 500 та кўл бўлиб, шундан тўрттаси (Судочъе, Қорақир, Айдар-Арнасой кўллар тизими, Денгизкўл) буюртмахона мақомига эга. Улар 200 турга яқин сув ва сув олди қушларини ўзига жалб этади ва яшаши учун зарур озуқа ва бошпана билан таъминлайди.
Ўзбекистон 2001 йилда «Сувда сузувчи қушларнинг асосий яшаш манзили бўлган халқаро аҳамиятга эга сувли-ботқоқ ерлар тўғрисида»ги Рамсар Конвенциясига қўшилган бўлиб, мазкур халқаро ҳужжатдан кўзланган мақсад инсон ва унинг атрофини ўраб турган муҳитнинг ўзаро боғлиқлигини, сув-ботқоқ ерларнинг иқтисодий, маданий ва рекреациявий аҳамиятини ҳамда сувда сузувчи қушлар, уларнинг муҳофазасига халқаро ресурс сифатида қаралиши лозимлигини тан олган ҳолда, узоқни кўзлаган миллий сиёсат билан халқаро ҳаракатларнинг мувофиқлаштирилишини таъминлашдан иборат. Мамлакатимиздаги Денгизкўл, Айдар-Арнасой кўллар тизими, Тўдакўл ва Қуйимозор сув омборларининг Рамсар рўйхатига киритилгани сув-ботқоқ қушларининг яшаш шароитлари янада яхшиланишига олиб келди.
Бундан тўрт юз йил муқаддам Бобурийлар сулоласи вакили Шоҳ Жаҳон қурдирган бу обида, бироз муболаға билан айтганда, дунёда Ҳиндистоннинг ўзидан ҳам машҳурроқ. Ҳиндистонга борган саёҳатчи борки бу обиданинг чиройидан баҳраманд бўлмасдан қайтмайди.
Батафсил
Антарктидадаги Гектория музлиги икки ой ичида қарийб 50 фоизга қисқарди. Бу замонавий тарихда қайд этилган энг тез чекиниш бўлди, деб ёзмоқда «Nature Geoscience» журнали янги тадқиқотга таяниб.
Батафсил
Олимларнинг ҳисоб-китобларига кўра, ҳозир дунё океанида 170 триллионга яқин пластик бўлаклари сузиб юрибди.
Батафсил
Бундан тўрт юз йил муқаддам Бобурийлар сулоласи вакили Шоҳ Жаҳон қурдирган бу обида, бироз муболаға билан айтганда, дунёда Ҳиндистоннинг ўзидан ҳам машҳурроқ. Ҳиндистонга борган саёҳатчи борки бу обиданинг чиройидан баҳраманд бўлмасдан қайтмайди.
Антарктидадаги Гектория музлиги икки ой ичида қарийб 50 фоизга қисқарди. Бу замонавий тарихда қайд этилган энг тез чекиниш бўлди, деб ёзмоқда «Nature Geoscience» журнали янги тадқиқотга таяниб.
Олимларнинг ҳисоб-китобларига кўра, ҳозир дунё океанида 170 триллионга яқин пластик бўлаклари сузиб юрибди.
Ер юзини қамраб олган экологик муаммолар орасида пластик ифлосланиш тобора глобал таҳдидга айланмоқда. БМТ доирасида 2022 йилда бошланган халқаро музокаралар ўз якуний босқичига кирди.
Барқарор ривожланиш ечимлари тармоғи томонидан 2025 йил учун эълон қилинган Барқарор ривожланиш ҳисоботи рейтингида Ўзбекистон 73 балл билан 62-ўринни эгаллади. Бу мамлакатимизда қарийб 45 фоиз мақсадларга эришилган ёки эришиш жараёнида эканини билдиради.
