Барча ривожланган давлатлар атроф-муҳитга безарар бўлган «яшил технология» тизимига жадал ўтмоқда. Европадаги кўпчилик давлатларнинг молиявий институтлари углерод ишлатувчи, иссиқхона газларини чиқарувчи, инсон соғлиғига таъсир қилиши мумкин бўлган ҳолатларга олиб келувчи лойиҳаларга маблағ ажратишни тўхтатишмоқда.

Дунёдаги етакчи иқтисодчи олимларнинг таъкидлашича, «яшил» иқтисодиётни «келажак авлодларни жиддий экологик хавфлар ва экологик инқирозга олиб келмасдан, узоқ муддатда инсон фаровонлигини яхшилашга йўналтирилган товарлар ва хизматларни ишлаб чиқариш, тақсимлаш ва истеъмол қилиш билан боғлиқ иқтисодий фаолият тизими» деб таърифланганининг ўзи бунинг қанчалик устувор эканлигини англатади.

Мамлакатимизда ҳам шу йўналишдаги ишларни кўпайтиришимиз ва жадаллаштиришимиз керак.

Куни кеча Вазирлар Маҳкамасининг (25.10.2023 йилдаги 561-сон) қарори билан 2030 йилгача Ўзбекистон Респуб­ликасида «яшил» иқтисодиётга ўтиш ва «яшил» ўсишни таъминлаш бўйича ҳаракатлар (02.12.2022 йилдаги ПҚ-436-сон қарор билан тасдиқланган) режасига мувофиқ «яшил» турдаги фаолиятни таснифлаш учун Миллий «яшил» таксономия тасдиқланди. Бу албатта биз, экологлар учун қувонарли яхши янгилик­лардан биридир.

Маълумот учун: «яшил» лойиҳалар таксономияси – барқарор ривожланишга кўмаклашадиган ва табиий ресурслардан самарали фойдаланишни амалга оширишга, атроф-муҳитга салбий таъсир даражасини пасайтиришга ва энергия тежамкорлигини оширишга йўналтирилган иқтисодий фаолият турлари, лойиҳалар ва активларни таснифлаш тизими.

Бу жуда муҳим. Чунки яқин 6-7 йилда қуйидагиларни амалга ошириш режа қилинган:

– иссиқхона газларининг ялпи ички маҳсулот бирлигига нисбатан солиштирма ажратмаларини 2010 йилдаги даражадан 35 фоизга қисқартириш;

– қайта тикланувчи энергия манбаларининг ишлаб чиқариш қувватини 15 ГВтга ошириш ва уларнинг улушини электр энергиясини ишлаб чиқариш умумий ҳажмининг 30 фоизидан кўпроғига етказиш;

– саноат соҳасида энергия самарадорлигини камида 20 фоизга ошириш;

– ялпи ички маҳсулот бирлигига тўғри келадиган энергия сарфи ҳажмини, шу жумладан, қайта тикланувчи энергия манбаларидан фойдаланишни кенгайтириш ҳисобига 30 фоизга камайтириш;

– иқтисодиётнинг барча тармоқларида сувдан фойдаланиш самарадорлигини сезиларли даражада ошириш, 1 миллион гектаргача майдонда сув тежовчи суғориш технологиясини жорий этиш;

– йилига 200 миллион кўчат экиш ва кўчатларнинг умумий сонини 1 миллиарддан ошириш орқали шаҳарлардаги яшил майдонларни 30 фоиздан ортиқроққа кенгайтириш;

– республика ўрмон фонди захиралари кўрсаткичини 90 миллион куб метрдан ортиқроққа етказиш;

– ҳосил бўладиган қаттиқ маиший чиқиндиларни қайта ишлаш даражасини 65 фоиздан ошириш.

Биз Ўзбекистон Экологик партияси фаоллари ва депутатлик корпусимиз орқали 2030 йилгача Ўзбекис­тон Рес­публикасида «яшил» иқтисодиётга ўтиш ва «яшил» ўсишни таъминлаш бўйича ҳаракатлар режаси ҳамда юқоридаги мақсадларга эришишни мамлакатимиз олдида турган энг долзарб вазифалардан бири сифатида биламиз ва унинг ҳаётга татбиқ этилиши учун бор кучимизни ишга соламиз.

Партиямиз миллий иқтисодиёт даражасида кам углеродли ривожланиш сценарийларини ишлаб чиқиш жараёнларида, «яшил» бизнесга сармоя киритадиган истиқболли, юқори салоҳиятга эга кичик бизнес ва хусусий тадбиркорларни қўллаб-қувватлашда фаол иштирок этади.

Юқоридагилардан келиб чиқиб, ҳар 3-5 йилда мамлакатимизда «яшил» ўсиш бўйича давлат сиёсатини даврий баҳолашни йўлга қўйиш лозим, деб ҳисоблаймиз.

Абдушукур ҲАМЗАЕВ,

Ўзбекистон Экологик партияси

Марказий кенгаши раиси