Кейинги ҳафтада Ресубликамизда кутиладиган аномал совуқ ҳароратдан ҳимояланиш бўйича Ўзбекистон экологик партияси олимлар қаноти томонидан соҳалар кесимида тавсияларимизни бериб бормоқдамиз. Навбатдаги тавсияларимиз “Яшил макон” умуммиллий лойиҳаси доирасида экилаётган кўчат ларга таълуқли бўлади.

Куз-қиш мавсумида дарахт ва буталарни совуқ уриши камдан-кам кузатиладиган ҳолат. Чунки барча дарахтлар тиним даврига ўтиб бўлган ва танасида сув миқдори жуда кам даражада бўлади. Шунга қарамасдан янги экилган кўчатларда совуқдан зарарланиш ҳолатлари кузатилади. Бунинг олдини олиш учун қуйидаги тадбирларни амалга ошириш тавсия этилади:

1. Кўчатларнинг атрофини мулчалаш – бунда кўчатлар атрофи камида 8-10 см қалинликда гўнг, чиринди, опилка, барг қолдиқлари, хашак ва шунга ўхшаш нарсалар билан беркитилади.
2. Қимматбаҳо кўчатларнинг танасини, кичик буталарни мато, клёнка ёки хашак билан ўраб қўйиш керак.
3. Бўйи 1,5-3,0 метр бўлган нинабаргли дарахт кўчатларини (арча, биота) куз ва эрта баҳордаги кучли шамол ва қор бўронларидан ҳимоялаш мақсадида кўчатларни махсус ҳимоя устунлар билан мустаҳкамлаш  ҳамда қиш мавсумида кўчатлар шох-шаббасини тўпланган қор уюмларидан мунтазам тозалаб (қоқиб, тушириб) туриш керак.
4. Қисқа муддатли жуда паст харорат (– 20° –30°С) кузатиладиган бўлса дарахт ва буталарни совуқ уришидан ҳимоя қилишнинг яна бир усули тутун ҳосил қилишдир. Бунда асосан кечки пайтда эски хашаклар ёнмайдиган нам ҳолатда тутатиб қўйилади. Тутун ҳавони бутунлай совишига имкон бермайди.
5. Ёш дарахтлар ва буталарни (айниқса можжевельник ва биота) қишки қорлардан ҳимоялаш мақсадида, яъни қор босиб шох-шаббалари ёйилиб қолишини олдини олиш мақсадида декабр ойи бошларида уларнинг шох-шаббалари ип билан боғлаб чиқилади, баҳорда боғичлар олиб ташланади.
6. Суғориш – дарахт ва буталарни қишда суғориш (яхоб) уларнинг илдиз қисмини 0°С да ушлаб туришга имкон беради, яъни муз паст ҳароратдан ҳимоя қилади.
7. Ўта ноёб ва қимматбаҳо юмшоқ иқлимли давлатлардан келтирилган дарахтларни Криопротекторларни (совуқдан ҳимояловчи кимёвий моддалар) қўллаш - ўсимликларни ҳавонинг кескин пасайишидан ҳимоялайди ва совуққа чидамлилигини оширишга ёрдам беради. Ўсимликларга таъсир қилиш нуқтаи назаридан улар икки турга бўлинади: ўсимлик хужайраларига кириб борадиган (глицерин ва диметилсульфоксид) ва кириб бормайдиган (сахароза, трегалоза, фиколл, альбумин, поливинилпирролидон). Ушбу препаратлар дарахт ва буталарга пуркалади ҳамда 1 ҳафта давомида ўз таъсирини сақлаб туради.

            Албатта юқоридаги тавсияларга амал қилинса, бу самара беради.

 Абдушукур Ҳамзаев,

ЎЭП Марказий Кенгаши раиси