Пайшанба
11-Сентябр 2025
— Халқимизда «сув кичикдан, нон каттадан» деган нақл бор. Баъзи жойларда буни «сув кичикдан ош каттадан», деб ҳам айтишади. Лекин нега шундай дейилиши сабабини ҳеч бир манбада учратолмадим. Агар иложи бўлса, шу ҳақида маълумот берсангиз?
Тўйларда барча уй жиҳозларини олиш харажатлари келин томонга юклангани барчамизга маълум. Ҳозирги йигитчалар номардларча келин тарафдан ҳамма жиҳозларни, сарф-харажатларни талаб қилаётгани ачинарли. Асосан, аёлларимизнинг тизгинсиз орзу-ҳаваси деб чегарадан чиқиш ҳолатлари кўпайгандан кўпайиб боряпти. Биз, эркаклар эса бундай гап-сўзларга ҳеч қандай муносабат билдира олмаяпмиз, буларнинг ноўринлигини билиб туриб ҳам қаршилик кўрсатмаяпмиз.
Ишдан таътил олиб опамникига — шаҳарга бордим. Жиянларимни жуда соғингандим ўзиям.
Эрта тонгдан уйимизга биздан икки уй нарида яшовчи Ҳалима опа қўлида сават кўтарганча шошиб кириб келди.
Уни кимга ишонган маъқул: ота-онагами ёки ҳис-туйғуга?
«Бўлажак турмуш ўртоғимни ўзим танлайман, бунга аралашишга ҳеч кимнинг ҳаққи йўқ, ҳатто ота-онамнинг ҳам...».
«Фарзандим мен танлаган инсон билан оила қуради, тамом...»
Ёр-ёр, алла, келинсалом кабилар халқимизнинг азалий удумларидан. Бу удумлар турли вилоятларда бир-биридан фарқ қилувчи бир қанча тафовутларга эга.
бу аёлингиз ва фарзандингиз саломатлиги учун ҳам зарур!
Бугун баъзи оилаларда бир ҳолат кузатиляпти: ота кун бўйи ишда бўлгани сабабли болаларнинг таълим-тарбияси тўлиғича оналар зиммасига юклаб қўйилган.
Инсон қийинчиликлар орқали ҳаётий тажриба тўплайди, сабр-бардошли бўлишга, ҳар қандай ҳолатда тушкун ва чорасиз қолмасликка одатланади. Шундай экан, оила қуришдан олдин ёшлар ҳаётда, оз бўлса-да, қийинчилик кўрган бўлиши, турмуш муаммоларини мустақил ҳал қилишга ўрганиши керак, деб ўйлайман.
— Бир қизга кўнгил қўйгандим. Мана, вақти-соати келиб, уйдагиларга ҳам айтдим. Отамга фарқи йўқ. Аммо онам... совчиликка бориб келдилар... Нима эмиш, қизнинг оиласи камбағал экан... Мен ҳайронман: инсон имон-эътиқоди, инсонийлиги билан азиз бўлмайдими?! Онам «у қизни олиб бермайман», деб оёқ тираб туриб олганлар.
Ёш оилаларнинг кутилмаганда ширин турмушига якун ясаётганини тез-тез эшитиб қоламиз. Шунда улар ажрашишга қарор қилишдан олдин бу ишининг оқибати нималарга олиб келишини ўйлаб кўришганми, умуман, улар оила қуришга тайёрмиди, деган саволлар туғилади.
Яқинда бир қариндошимиз қизини бадавлат хонадонга унаштириб қўйди. Барча қариндош-уруғлар йигитнинг мол-давлати уларнинг камини тўлдириб, ҳаётини шоҳона қилиб юборадигандек, қуда томонни мақтагани-мақтаган. Тўй эгалари эса икки ёшни тезроқ уй-жойли қилайлик, деб ўзини тўрт томонга уряпти. Гўё илинган ўлжани қўлдан бой беришса, қизи дунёдан ёлғиз ўтадигандек.
Янги келин ҳар қанча гўзал ва хушқомат бўлмасин, ҳар қандай бой-бадавлат, обрўли хонадондан келмасин, доно ва одобли бўлмасин, рўзғор юмушларини билмаса, саранжом-саришта иш тутмаса, хуллас, эпли бўлмагунча борган жойида тиниб-тинчиб кетиши даргумон.
Халқимизда азалдан оила муқаддас саналиб, юксак қадрланиб келинган. Унинг тотувлиги, мустаҳкамлиги эр-хотиннинг саломатлиги, келажак авлоднинг соғлом дунёга келиши ва баркамол бўлиб улғайишида, деб тушунилган.
Дала ҳовлимизда биздан бир ҳовли нарида бола йиғиси ўқтин-ўқтин эшитилиб турди. Бу — Муҳсина, Нуруллахоннинг кенжатойи. Уч ярим ёшларда. Эрта билан ҳорма-бор бўлсинга ўтганимда, бир яхши югуриб юрган эди. Нима бўлдийкин? Ҳойнаҳой, боланинг бирор ери оғрияпти-ёв.
Бу йил коллежнинг учинчи курсида ўқияпман. Ўқишларим яхши. Битирувчи бўлганим боис, елкамдаги масъулият янада ортди. Чунки олдимда узоқ ва машаққатли йўл турибди. Келаси йил олий ўқув юртига ҳужжат топшираман. Мактаб ва коллеж дарсликларини бир неча бор такрорлаб чиқишим керак.
Хориижий мамлакатларда кенг нишонланадиган, арчасиз ўтмайдиган «Рождество» 31 декабрь куни Янги йил байрамига уланиб кетади. Ҳар бир хонадон арча ясатади, чироқлар билан уйи атрофини безатади.
Латвиянинг Рига шаҳри марказида бутунлай қайта ишланадиган чиқиндилар – пластмасса, шиналар, электр чироқлардан ясалган ноодатий 9 метрлик арча ўрнатилди.
Жисми ва руҳи соғлом бўлган одамгина том маънода ўзини бахтли ҳис эта олади. Негаки, инсон учун энг катта бахт ва бойлик саломатлигидир.
Бугун Ўзбекистонда ижтимоий ҳаётда юз бераётган ўзгаришлар, глобаллашув, рақамлашув, урф-одат ва анъаналарнинг трансформацияси ҳамда ёшлар онгида шаклланаётган янги қадриятлар фонида оила институтининг мустаҳкамлиги масаласи янада долзарб аҳамият касб этмоқда.
Унинг мезони эрталабки бадантарбия, кун бўйи саломат юриш, кам овқатланишга одатланиш, оила билан саёҳатга чиқиш, китоб мутолаа қилиш, кутубхонага бориш, дорихона-ю шифохонага мурожаат қилмаслик, тўй-маъракаларни камхарж ўтказиш кабилар билан ўлчанса ажабмас.
Зўравонликка учраганлар ҳуқуқини ҳимоя қилиш бўйича ташкил этилган ишонч телефонига қилинган мурожаатлар сони ноябрь ойида октябрга нисбатан икки баробар ошгани қайд этилди.
Косон туманидаги «Арабхона», «Юқори Арабхона» маҳаллалари аҳолиси ўртасида эрта турмуш, яқин қариндошлар ўртасидаги никоҳнинг олдини олиш мақсадида йиғилиш ўтказилди.
Оила жамиятнинг асосий бўғини сифатида қадрланади. Оила қанчалик мустаҳкам бўлса, жамият шу қадар фаровон ва барқарор ривожланади. Бу борада халқ депутатлари Кўкдала туман Кенгашига Ўзбекистон Экологик партиясидан сайланган депутат, тумандаги «Олтин бошоқ» маҳалласи хотин-қизлар фаоли Дилноза Эшмаматованинг олиб бораётган ишлари таҳсинга лойиқ.
