ОИЛАМ — ЧИН БАХТИМ ЭКАН
Арзимаган сабаб туфайли бошланган эр-хотин тортишуви Гулруҳнинг ота уйига отланишигача етиб борди. Алам устида лаш-лушларини йиғиштира бошлади, қайнонасининг насиҳати ҳам кор қилмади...
Арзимаган сабаб туфайли бошланган эр-хотин тортишуви Гулруҳнинг ота уйига отланишигача етиб борди. Алам устида лаш-лушларини йиғиштира бошлади, қайнонасининг насиҳати ҳам кор қилмади...
«Янги хонадон, ўзга инсонлар билан чиқишиб, келинлик шартини эплай олармиканман? Яна ҳам аниқроғи, қайнонамнинг кўнглини топа оламанми?..» Бу каби саволлар келинлик арафасида турган қизларни бироз чўчитиши табиий.
Эрталаб ишга отландим. Катта чорраҳага етганда тумонат одам тўпланиб турганидан автоҳалокат юз берганини пайқадим. Яқинроқ бориб қарасам, пачоқланган машина, синган ойналар ҳамда эзилиб-сочилиб ётган ҳўл меваларга кўзим тушди...
Нафақа дафтарчамдаги расмим эскириб қолгани боис уни янгилаш мақсадида маҳалламиз атрофидаги бир суратхонага кирдим.
Калтатой қишлоғи Чангакдан кейин, Лангар дарёсининг ўнг соҳилида узоқлардан кўриниб туради. Уйлари ҳам худди ерга сепилган марварид доналари каби сочилган. Улар орасидан Жуман муаллимнинг уйини қийналмасдан топдик.
Айтишларича, опа-сингиллар суҳбат қурганда вақт ҳам секин ўтар экан. Буни ҳар гал синаб кўраман. Йилда икки ёки уч марта опамлар билан йиғилганимизда тонгни бедор оттирамиз. Шунда ҳам гўё вақт бизни кўролмасдан ўз милларига қамчи ургандек, вақтнинг «сахийлиги» ҳақидаги гап ўз исботини топмагандек туюлаверади.
Эр-хотин қўш ҳўкиз, деб бежиз айтилмаган экан. Афсуски, бунинг сабабини жуда кеч англадим. Энди эса азобини тортяпман…
Бешинчи ё олтинчи синфда ўқиётган йилларим эди. Отам томорқамизнинг анча жойига жўхори экарди. Уни жуда моҳирлик билан парвариш қилардики, кузакда ҳосил анча баракали бўларди.
Манзилимга етиб олиш учун енгил машинага ўтирдим. Ҳайдовчи йигирма беш ёшлардаги йигит экан. Нимадандир кайфияти чоғ, қувончи ичига сиғмасди. Менга бир-икки қараб олди-да, гап бошлади:
Она ҳайрон, бир ҳафта аввал қизига келган совчилар «қўнғироқ қиламиз», деб дарак ҳам беришмади. Қизини кўрмасданоқ нега айнишди? Уларга нима маъқул келмади?
Чуқур ўйга ботиб, саволларига жавоб ахтараётган она ҳамма нарсани ўйлади-ю, эшигининг олди супурилмагани, уйининг бетартиблигини ҳисобга олмади.
Халқимиз жуда болажон. Хонадонда чақалоқ туғилса, янги меҳмон ўзбекона урф-одатлар билан кутиб олинади, унга меҳр берилади.
Элимизда давлатманд оилалар кўп. Уларнинг бойлиги оиласи, фарзандлари, фидойилик билан кечирган турмуши ва умр йўлидир.
Келин келган хонадонда бир қараш бор: эр тугул қайнота-қайнона ва барча қайнбўйинлар, қолаверса, катта хонадоннинг ҳамма ишлари келиннинг елкасига ортиб қўйилади. Нега хонадонда фақат келин хизмат қилиши керак? Ҳақиқатан, келин ҳамма ишни бажаришга масъулми? Бунинг бирон қонуний асоси борми ёки бу эр ё қайнонанинг зуғуми остида бўладиган ишми?
Бирон жойга меҳмонга борсангиз, нон-тузимизни татиб кўринг, дея эҳтиром билан нон тутишади. Меҳмон эса, нондан бир чимдим татиб, ташаккур ва миннатдорлик изҳор қилади. Бир кун туз еган жойингга қирқ кун салом бер, деган нақл ҳам бежиз эмас, аслида.
Мен дунёга келганимда, бунгача фарзандлари турмай, юрагини олдириб қўйган ота-онам қўрқув ва ҳадикдан суюнишни ҳам, йиғлашни ҳам билмай қолишган экан. Чақалоққа исм қўйиш эса ҳеч кимнинг эсига келмабди. Митти қизалоқни кимдир Ўлмасхон, кимдир Тўхтахон, яна биров Тошхон, деб чақира бошлабди.
Хориижий мамлакатларда кенг нишонланадиган, арчасиз ўтмайдиган «Рождество» 31 декабрь куни Янги йил байрамига уланиб кетади. Ҳар бир хонадон арча ясатади, чироқлар билан уйи атрофини безатади.
Латвиянинг Рига шаҳри марказида бутунлай қайта ишланадиган чиқиндилар – пластмасса, шиналар, электр чироқлардан ясалган ноодатий 9 метрлик арча ўрнатилди.
Жисми ва руҳи соғлом бўлган одамгина том маънода ўзини бахтли ҳис эта олади. Негаки, инсон учун энг катта бахт ва бойлик саломатлигидир.