Душанба
15-Декабр 2025
«...Мактаб ўқувчиси бўлган кезларим ўйинқароқ, бироз масъулиятсиз эдим. Боз устига, онам билан сира чиқиша олмасдим. «Мени тушунмайсиз», «Нега ҳадеб иш қилдираверасиз?» дея хархаша қилганларим ҳамон эсимда. Ўша кезлар онамнинг берган даккиси сабабини бугун тушунган сари ўзимдан уялиб кетаман.
«Ўғлим кичкиналигида жуда серғайрат, қизиқувчан эди. Мактабни ҳам аъло баҳоларга тугатди. Ҳозир ўн тўққиз ёшда. Негадир аввалги иштиёқи сўниб, ишёқмас бўлиб қолган. Туну кун телефонга берилиб, вақтини бекор ўтказади. Бирор ишнинг бошини тут, десак, унамаяпти... Унга нима бўлганини, мудраган иштиёқини қандай қилиб «уйғотиш»ни билолмай оворамиз...»
Зафар ва Нигора оила қурган куни дунёдаги энг бахтли инсонлар қаторида эди. Тўйдан кейинги ҳаёти силлиқ кечди. Эр-хотиннинг топгани рўзғорнинг кам-кўстига бемалол етар, муҳтожлик сезишмасди. Айниқса, бирин-кетин дунёга келган уч нафар фарзанд оилага чексиз қувонч бахш этди. Лекин...
...Шоиранинг ўқишлари аъло, бошқаларга ўрнак. Устозлари доим мақтайди, интизомига ҳамма ҳавас қилади. Бироқ негадир сўнгги вақтлар у анча ўзгариб қолди.
Қўшнимизнинг хонадонига янги меҳмон келди. Иброҳим укали бўлди. Бироқ шу кундан бошлаб Иброҳим ҳар куни йиғлайди. Балки ҳали икки ёшга ҳам тўлмагани учун онасининг аввалги эътибори ва меҳрини кутаётгандир...
Пойтахтдаги ишларимни якунлаб, ишхонамга қайтиш учун таксига ўтирдим. Машинада нуроний онахон, ёш аёл ва икки бола ўтирарди. Йўлда кетаётиб, дўкондан харид қилган китобни сумкамдан олдим. Анчадан бери қидирган китобимни топганимдан ўзимда йўқ хурсанд эдим.
Инсон руҳияти — мураккаб. Баъзан ота-онанинг ўз фарзандини тушуниши ҳам жуда қийин кечади. Айниқса, бола улғайгани сари ўзаро келишмовчиликлар юзага кела бошлаши ҳар икки томоннинг жабр чекишига сабаб бўлади.
Тоғ ёнбағирларида мириқиб дам олиш кимга ҳам ёқмайди, дейсиз. Руҳий ва жисмоний ҳордиқдан кейин эса яна ишга киришиб кетиш бироз мушкул кечиши аниқ. Психотерапевтлар бу ҳолатни «таътилдан кейинги синдром» деб атайди.
Ўсмирликнинг жозибаси ва ташвишларидан бири — кимгадир нисбатан илиқ туйғунинг пайдо бўлиши. Бу ҳолат кўпгина ота-оналарда норозилик туғдиради. Улар ўғли ёки қизининг ўзга бир инсонга яқин муносабатини сезиши ҳамон бунга нуқта қўйишга уринади. Шу йўл билан муаммога барҳам бермоқчи бўлишади. Қарабсизки, икки томонлама қарама-қаршилик юзага келади.
Айсбергнинг сув юзасига чиқиб турган қисми бизга жуда улкан кўринса-да, аслида унинг тасаввуримизга ҳам сиғмаган катта қисми сув қаърида яширинган. Биз унинг ўн фоиз қисминигина кўра оламиз, холос. Айсбергнинг айни шу жиҳатини инсонларга нисбатан менгзаса бўлади.
Насиба оиланинг эрка қизи. Тўрт ўғилдан кейин туғилган кенжа фарзанд бўлгани учунми, айтгани айтган, дегани деган. Кун бўйи акалари билан тўп тепади, қўй боқади, баъзида маҳалладаги болалар билан куч синашиб ҳам туради. Онасининг койишу дашномлари сира кор қилмаяпти. Балоғат ёшидаги қизнинг кўча чангитиб, ўғил болалар билан дўстлашиб юриши аввалига билинмаган бўлса ҳам, энди қўшниларнинг эътиборини тортяпти.
Илк бор мактабга қадам қўйиш нафақат бола, балки ота-она учун ҳам катта синов. Шу боис улар ўзини ҳам бу даврга тайёрлаб бориши ва қийинчиликларни бирга енгиб ўтиши зарур. Бу қийин жараёнда фарзанд биринчи галда ота-онага суянади.
«Доим оиламизда муҳим қарорлар қабул қилиш олдидан фикр билдирсам: «Сен нимани ҳам билардинг, ҳали ёшсан, аралашмай жим ўтир!», деб ҳеч кимнинг эшитгиси келмайди. Баъзан ўртоқларим ота-онаси улар билан худди катталардек муомала қилишини айтади. Айнан уларнинг фикри билан кўп ишлар амалга оширилганига гувоҳ ҳам бўлганман. Охирги вақтларда дарсда, дўстларим даврасида мулоҳазаларимни айтгим келмай қолди...
Фарзанд тарбияси эгаллаш мушкул бўлган илмлардан бири экан. Буни фақат бошдан ўтказган кишигина тушуниши мумкин. Болаларим кичиклигида шўхлиги, тез-тез касал бўлишидан азият чеккан бўлсам, улғая бошлагач, қалбига йўл топиш, бирор масалани ётиғи билан тушунтириш муаммога айланди.
«Ўғлим уйга кеч келадиган одат чиқарди. Сабабини суриштирсам, ҳар хил баҳоналар тўқийди. Унинг ёлғон гапираётганини сезганимда эса фарзандимга алдаш аллақачон одат бўлиб улгурган экан...»
Хориижий мамлакатларда кенг нишонланадиган, арчасиз ўтмайдиган «Рождество» 31 декабрь куни Янги йил байрамига уланиб кетади. Ҳар бир хонадон арча ясатади, чироқлар билан уйи атрофини безатади.
Латвиянинг Рига шаҳри марказида бутунлай қайта ишланадиган чиқиндилар – пластмасса, шиналар, электр чироқлардан ясалган ноодатий 9 метрлик арча ўрнатилди.
Жисми ва руҳи соғлом бўлган одамгина том маънода ўзини бахтли ҳис эта олади. Негаки, инсон учун энг катта бахт ва бойлик саломатлигидир.
Айжамал опага фидойилик аждодоларидан ўтган. Отаси Ўзбекистон Қаҳрамони, Ўзбекистон ва Қорақалпоғистон халқ шоири Ибройим Юсупов ҳамиша ўз фарзандларини халқпарвар, меҳрибон ва жонкуяр қилиб тарбиялашга интилган.
Тошкентда кузатилаётган ҳаво сифатининг ёмонлашиши бир вақтнинг ўзида намоён бўлиб, бир-бирини кучайтирган бир нечта табиий-иқлимий ва антропоген омиллар йиғиндиси билан боғлиқ. Табиий-иқлимий омиллар орасида кучли инверсия ҳодисаси ҳаво сифатининг бузилишига энг катта таъсир кўрсатмоқда.
Тоза ҳаво бугунги кунда нафақат юртимиз, балки бутун дунё мамлакатларининг оғриқли муаммоларидан бири бўлиб қолмоқда. Ҳар бир давлатда демографик кўрсаткичлар ўсиб боргани сайин тоза ҳаво масаласи ҳам кўндаланг муаммога айланмоқда.
Тошкент шаҳрида бир неча ҳафтадан буён давом этаётган ҳаво ифлосланиши фонида сунъий ёмғир ёғдириш масаласи яна муҳокамалар майдонига чиқди. Тўғри, юртимиз осмонида сунъий ёмғир ёғдириш ҳақида бир неча йиллардан буён айтиб келинади.
Қиммат техникалар эмас, табиий йўллар самарали ва зарарсиз
