Душанба
15-Декабр 2025
Юртимизда аср билан юзлашган 4600 дан ортиқ дарахт бор. Экология давлат қўмитаси Биохилма-хиллик ва муҳофаза этиладиган табиий ҳудудлар бош бошқармаси (Давбионазорат) маълумотларига кўра, 2020 йил баҳорида Ўзбекистонда ёши 100 ва ундан катта бўлган 4682 туп дарахт бор эди.
.jpg )
Табиатдан ва унинг бойликларидан инсоният беминнат фойдаланади. Аммо инсон ҳаёти учун хизмат қилаётган бу неъматлар ҳам чек-чегарасиз эмас. Уларнинг ҳам ўлчови, ҳисоб-китоби бор. Фақатгина тўғри фойдаланиш, асраб-авайлаш ва табиат неъматларида келажак авлодларнинг ҳам ҳақи борлигини унутмаслик бизнинг бурчимиздир.
– Йигитлик пайтларимни ов билан кечирдим. Овга чиқиб ўз кўнглимни ўзим хушлаб юрар эдим. Умид билан қўлимга милтиқ олиб овга чиқсам, уйга ўлжа билан қайтардим ҳам. Тоғлардаги, дашт-қирлардаги турли паррандалар, ёввойи ҳайвонларни ҳам анча-мунча отганман.
Ўзбекистон Республикаси Президенти сайлови бўлиб ўтадиган кун – 24 октябрь санаси тобора яқинлашгани сари мамлакатимизнинг барча ҳудудларида сайловолди тарғибот тадбирлари ҳам авж палласига кирган.
Она табиатга муносабат бугунги кунда ҳар кимнинг ихтиёрий ҳаракати эмас, аниқ қонуний меъёрлар билан тартибга солинадиган ижтимоий фаолият сифатида қаралмоқда. Шу йўл билан экотизимга етказиладиган зарарлар олдини олишда кутилган самараларга эришиш мумкин.
Фарғона ҳақида гап кетганда дилбар табиатли, гўзал ва мафтукор қиёфада акс этган жаннатмонанд гўзал гўша кўз олдимизда гавдаланади. Фарғона водийсида азалдан дарахт экиш, боғ яратиш хайрли анънага айланган.
Юртимизнинг қир-адирли минтақалари ва текисликларида ер ости ва сизот сувларидан нооқилона ҳамда тартибсиз фойдаланилиши натижасида сув режими тиклаб бўлмас даражада ўзгариб кетиши мумкин. Бу ҳолат булоқларнинг кўзи ёпилиб кетиши, табиий ҳавзаларнинг йўқолиши, ноёб турдаги табиий ўсимликларнинг қуриши ва иқлимнинг кескин ўзгаришига сабаб бўлмоқда.
Тоғбегининг гап-чин бўлиб чиқди. Худди ўткир найза учини эслатиб юборадиган қоя пастидаги сайҳонликдан аллақачон олқорлар тўдаси ғойиб бўлган экан. Улар ҳар қандай одамнинг тинкаю мадорини қуритиб қўядиган нотекис, хавфли сўқмоқ, жар-ўраларни назар писанд этмасдан, янги, серўт яйловларни излаб топиш илинжида бу ерлардан бош олиб кетган эди.
Нарзулло Наимович Обломуродов
Биз келажак учун жавобгармиз!
Болалигимизда онажоним табиатни асраш, уни авайлаш лозимлигини кўп уқтирарди. Уйда сув жўмракларини эҳтиётлаб бекитиб юрар, бизни ҳам сувни исроф қилмасликка чақирардилар. «Сувни ифлосламанг, исроф қилманг, уволи бор, гуноҳи бор», – дея кўп айтарди онам.
Бугунги кунда аҳолининг ҳар бир мурожаати эътиборга олиниб, муаммолар ҳал этилиб берилаётгани кўп соҳаларда кўзга ташланмоқда. Агар бу мурожаатлардаги кўтарилаётган муаммо долзарб бўлса, албатта ўз ечимини топаётгани ҳам бор гап. Экопартиянинг Нишон туман кенгашига келиб тушадиган ҳар бир ана шундай талаб ва таклифлар ўрганиб чиқилиб, қонун доирасида ҳал қилиб берилмоқда.
Ўрмон хўжалиги фондига киритилмаган, аҳоли яшаш жойлари, ҳовлиларида ўсиб турган кўп йиллик дарахтлар мавжуд. Улардан айримларининг ёши ҳатто юздан ошади. Бундай дарахтлар ота-боболардан қолган мерос сифатида асраб авайланади албатта. Бироқ қаровсиз қолган, эътиборга муҳтож бўлиб турган «нуроний» дарахтлар ҳам йўқ эмас.
Уйимизда улкан чинор бўлар эди. У дарахтни адашмасам бобом эккан. Баъзан ҳайрон бўлардим. Чинор ҳеч қандай мева бермаса, фойда бермайдиган дарахтни нима сабабдан ҳовлига экилишини ҳеч тушуна олмасдим.
Ижтимоий тармоқлар бугун кенг жамоатчилик эътиборини тортишнинг осон йўлидир. Ундан экологик тарғиботларда ҳам фойдаланиш мумкин. Буни экофаол, контент яратувчиси ва тадбиркор Роб Гринфилд ўзининг ноодатий ва ҳайратомуз тажрибалари орқали исботлаб келмоқда.
Халқимизда яхшидан боғ қолади деган нақл бор. Хатирчининг пурвиқор тоғлари ва қоятошлар бағрида жойлашган Лангар маҳалласида истиқомат қилувчи Ҳасан Қаршиев ҳам ана шундай яхшилар қаторида, десак муболаға бўлмайди.
Хориижий мамлакатларда кенг нишонланадиган, арчасиз ўтмайдиган «Рождество» 31 декабрь куни Янги йил байрамига уланиб кетади. Ҳар бир хонадон арча ясатади, чироқлар билан уйи атрофини безатади.
Латвиянинг Рига шаҳри марказида бутунлай қайта ишланадиган чиқиндилар – пластмасса, шиналар, электр чироқлардан ясалган ноодатий 9 метрлик арча ўрнатилди.
Жисми ва руҳи соғлом бўлган одамгина том маънода ўзини бахтли ҳис эта олади. Негаки, инсон учун энг катта бахт ва бойлик саломатлигидир.
Иқтисодиётни юксалтириш, аҳоли турмушини яхшилаш, озиқ-овқат хавфсизлигига эришиш фидокорона ва машаққатли касб эгалари – деҳқон, фермер, боғбон, чорвадор, сувчи, агроном ва механизаторлар меҳнати орқали барпо этилади. Уларнинг матонатли меҳнати туфайли эл дастурхони ҳамиша тўкис бўлади.
«Иссиқ жоннинг иситмаси бор» деганларидек бирор енгилроқ хасталик етса дарров дорихонага югурамиз ва сотувчининг маслаҳати билан ҳам укол-дорилар олиб келиб қўшни ҳамширани чақирамиз.
Қорақалпоғистон Республикасида жойлашган «Жанубий Устюрт» миллий табиат боғида ҳар йили куз ва баҳор мавсумида қушлар, ҳайвонлар ва ўсимликларнинг соноғи амалга оширилади.
CITES иштирокчи давлатларининг 20-конференцияси доирасида «Табиат лойиҳалари: биохилма-хилликни сақлаш учун ўрмонларнинг экологик таснифи» мавзусида параллель тадбир ўтказилди.
Ўз вазифамга кўра қўриқхона ҳудудини назорат қилиб айланиб юрарканман, икки томонини бутазорлар қоплаган тор сўқмоқлардан бирида икки ноёб қушнинг қанотларини кенг ёйиб рақсбоп ҳаракатлар қилаётганини кўриб қолдим. Панароққа ўтиб дурбинда эътибор билан кузатдим. Бу ер юзида тобора камайиб бораётган ноёб йўрға тувалоқ экан.
