Пайшанба
11-Сентябр 2025
Кўчат экиш, кўчатни бир жойдан иккинчи жойга кўчириб ўтқазиш, дарахтларга шакл бериш – буларнинг ҳаммаси асосан баҳорда, баъзилари кузда ҳам қилинадиган ишлар. Табиат қонуни шу, бошқа вақтда эксангиз аввало ўша кўчат кўкармайди, кўкарганда ҳам дарахт сифатида мондимайди.
Аммо Тошкент шаҳридаги айрим «мутахассислар» табиат қонунларини ҳам ўзгартиришга жазм этган кўринади.
Жаҳон озиқ-овқат дастури маълумотига кўра, дунё бўйича озиқ-овқатнинг учдан бир қисми чиқиндига ташлаб юборилади. Бунинг натижасида глобал иқтисодиёт ҳар йили 1 триллион доллардан маҳрум бўляпти.
Дунёда ҳар йили 4 миллиард тоннага яқин озиқ-овқат ишлаб чиқарилади. Агар оқилона фойдаланилса ва тўғри тақсимланса, бу сайёрамиз аҳолисининг барига етиши ва умуман очлар қолмаслиги керак.
Яширмайман, ўзим ҳам болалигимда «ола бўжи»дан яхшигина қўрқардим. Ўша сўзни эшитишим билан пана жойга бекиниб олардим. Тушлик вақтида укаларим билан ухламасак, бувимга «ола бўжи» усули яхшигина қўл келарди. Шу сўзни эшитишимиз билан тезда ухлаб қолардик. Бугун ҳам бу усуллар эскиргани йўқ. Бироқ бугун «ола бўжи»нинг таъсири кенгайганроқдай. Эндигина эсини таниб улғаяётган болажонлар кўнглида қандайдир ҳадикни сезиш мумкин. Бирон бир ишни қилмоқчи бўлса ҳам унинг ўзига зарари тегмаслигига ишонса-да, ўша ишни қилишга қўрқишади. Бордию хато қилиб қўйса, «ола бўжи» келиб олиб кетишидан ҳавотирга тушишади.
Тамаки маҳсулотлари ишлаб чиқарилиш жараёни, тутуни ва қолдиғи билан экологияга катта талафот етказади. Масалан, бир соат ичида ўраб қадоқланадиган сигаретлар учун 6 километр қоғоз сарфланади. Ҳар 300 дона сигарет учун битта дарахт йўқ қилинади. Бу – кунига йигирма донали бир қути сигарет чекадиган одам ойига иккита дарахтнинг қотилига айланади, деган гап.
Ўзбекистон Экологик партияси мамлакатимиз сиёсий саҳнасига чиққанига ҳали кўп вақт ўтмаган бўлишига қарамасдан, қисқа муддат ичида ўзининг ўринли ғоялари ва асосли таклифлари билан жамиятда муносиб ўринга эга бўлди. Бугунги кунда партия Олий Мажлис Қонунчилик палатасида 15 нафар, халқ депутатлари маҳаллий кенгашларида 600 нафардан зиёд депутатлик ўрни эгаллангани, Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳрида 14 та, туман ва шаҳарларда 200 дан зиёд ҳудудий партия ташкилотлари, шунингдек, 4 мингга яқин бошланғич партия ташкилотлари фаолият юритаётганлиги ҳам партиянинг сиёсий куч сифатида ўзига хос нуфузга эгалигидан далолат беради.
Қонун сенаторлар томонидан маъқулланди.
Чорва молларининг ҳаддан зиёд кўп боқилиши, суғориш қудуқларининг бурғуланиши, ўғитлар, дарахт таналарини бетонлаш — барчаси табиий экотизимларга катта хавф туғдиради. ГЭФ Кичик грантлар дастури 15 йилдан бери кичик лойиҳалар атроф-муҳитни қандай яхшилаши мумкинлигини кўрсатиб келмоқда.
Айни пайтда мутахассислар станцияларни созлаб, синов тариқасида ишга тушириш ишларини олиб боряпти.
Сингапур ҳозирда сунъий ишлаб чиқилган гўштни истеъмол қилиш ва сотишга рухсат берилган ягона мамлакат саналади.
Илгари педагогнинг фаолиятига ноқонуний аралашиш учун фақат жарима жазоси белгиланганди.
– Ҳа, оғайни, глобус кўтариб олибсан?
– Хотинимга касб байрамида совға қилмоқчиман.
– Хотининг ўқитувчи эмас, журналист-ку.
– Ҳа, менинг давримда бир дунёни кўрсин...
— Соғлиқларингиз яхшими?
— Жуда яхши. Менда вирус йўқ!
— Молиявий аҳволингиз-чи?
— Унданам яхши. Менда пул аниқ йўқ!
Бир аёл дугонасига эридан шикоят қилаётганмиш:
Етмишга кирган аммамга телефон қилдим:
Эр уйига келса, уйлар покиза, тозаланган, ҳаммаёқ саранжом-саришта ҳолда турибди. Эр бундан таажжубланиб, хотинидан сўради:
Хориижий мамлакатларда кенг нишонланадиган, арчасиз ўтмайдиган «Рождество» 31 декабрь куни Янги йил байрамига уланиб кетади. Ҳар бир хонадон арча ясатади, чироқлар билан уйи атрофини безатади.
Латвиянинг Рига шаҳри марказида бутунлай қайта ишланадиган чиқиндилар – пластмасса, шиналар, электр чироқлардан ясалган ноодатий 9 метрлик арча ўрнатилди.
Жисми ва руҳи соғлом бўлган одамгина том маънода ўзини бахтли ҳис эта олади. Негаки, инсон учун энг катта бахт ва бойлик саломатлигидир.
Одатда ёш болага ахлатни ташлаб келишини буюрамиз-у, аммо уни тўғри жойга ташлашни уқтирмаймиз.
Экология вазири маслаҳатчиси, собиқ депутат Расул Кушербаевнинг билдиришича, Тошкент шаҳрида экология ходимлари амалда экилмаган дарахтларни “экилди” деб ёзилган ҳужжатларни имзолашга мажбур қилиняпти.
Ер шарининг 70 фоиздан кўпроғи сув билан қопланган бўлса-да, чучук сувнинг миқдори бор-йўғи 3,5 фоизни ташкил этади. Демак, бундан кўриниб турибдики, ичимлик сув табиатнинг туганмас ресурси эмас. Сизга кимдир Ўзбекистонда 10 йилдан кейин сув танқислиги кузатилади, деса ишонасизми? Ишонаверинг. Сиз Тошкентда яшасангиз ҳам айни шу муаммо сизни кутиб турибди. Агар сиз ва мен сувни тежаб ишлашни ўрганмасак, 10 йилдан кейин Ўзбекистон жиддий сув танқислигига дуч келади.
Аммо овоз сотиб олувчиларнинг мушугини қонуний тарзда «пишт» дейиш ҳали бировнинг хаёлига келгани йўқ.
Аммо овоз сотиб олувчиларнинг мушугини қонуний тарзда «пишт» дейиш ҳали бировнинг хаёлига келгани йўқ.
