Сешанба
16-Декабр 2025
Ўзбекистон Экологик партиясига аъзо бўлмиш бу тиниб-тинчимас қизларга жуда ҳайрон қоламан. Нега дейсизми? Биринчидан, табиати ўта нозик, аммо қадамлари шаҳдам, сўзлари қиличдек кескир, ўзлари эса бир дам ҳам тинмайди.
Маълумки, сўнгги йилларда дунё ҳамжамиятини қурғоқчилик, сув танқислиги, тупроқ деградацияси ва чўлланиш каби муаммолар ташвишга солмоқда. Евроосиё Тараққиёт банки эълон қилган ҳисоботга кўра, Марказий Осиё яқин беш йил ичида 5-12 куб метрли сурункали сув тақчиллигига дуч келади.
Сўнгги вақтларда экалогик тоза муҳитни сақлаш глобал муаммога айланиб бормоқда.
Италиянинг «Bertone» компанияси чиқиндиларда ишлайдиган дунёдаги биринчи «GB110» номли автомобилни намойиш этди. Қайд этилишича, автомобиль пластик чиқиндилардан қайта ишланган синтетик ёқилғида юради.
Собир отанинг ажабтовур боғи ҳақида одамлардан эшитиб, гоҳ ижтимоий тармоқларда кўриб, ҳавас қилиб юрардим.
Ҳарорат аномал даражада исиб бораётган паллада қурт-қумурсқа, паррандаю даррандалар ҳам ўзини пана ва салқин жойларга уради.
Ердан оқилона фойдаланиш бугун ва келажак талаб қилаётган заруратдир. Ўзбекистон қишлоқ хўжалик фаолиятида яроқли ер майдонларининг камлиги табиат бойликлари ва ер-сув манбаларидан фойдаланишнинг янги ва самарадор йўналишларини излаб топишни талаб этмоқда.
Япония нафақат чиқиндини қайта ишлаш, балки унга тўғри ёндашув бўйича ҳам дунёда биринчи ўринда туради. Бу ерда чиқиндиларни шунчаки аралаштириб ташлаб бўлмайди. Ҳар бир чиқинди турига қараб алоҳида идишларга ташланиши шарт.
Эрта тонг... Қуёш эндигина уфқдан бош кўтариб оламни ёритаётган жабҳа ҳамма ўқишга, ишга отланади. Атрофнинг гўзаллиги, тонгнинг майин шабадаси киши кўнглига ҳузур бағишлайди. Қушларнинг чуғурлаши кайфиятимизга кайфият қўшади.
Яқин ўтмишда атроф-муҳит ҳолатига эътиборсиз муносабатда бўлиш, табиий ресурслардан меъёрдан ортиқ фойдаланиш ва экологик талабларни менсимаслик оқибатида ер ва сув ресурсларининг таназзули, ўсимлик ва ҳайвонот дунёси генофондининг ёмонлашуви, биологик хилма-хилликнинг қисқариши каби қатор глобал ва минтақавий экологик муаммолар юзага келди.
Маиший чиқиндилар аллақачон бугунги кунннинг энг долзарб ва жиддий экологик муаммоларидан бирига айланган.
Сайёрамизда антиқа табиати, ўсимликларию, ҳайвонот олами билан ном қозонган ўрмонлар кўп.
Чиқиндилар нафақат атроф-муҳит, балки аҳоли саломатлиги учун ҳам хавфли, боз устига улар ҳудудларнинг санитария ва экологик ҳолати, мамлакат имиджига салбий таъсир кўрсатади. Атроф-муҳит ва фуқаролар соғлиғи муҳофазаси нуқтаи назаридан чиқиндиларни бошқариш соҳаси мамлакатнинг ижтимоий-иқтисодий ҳаётида катта аҳамият касб этишидан далолат беради.
Дарахт экиш эзгу фазилат, яхшилик белгиси. Бироқ дарахт экиш билангина иш битмайди. Уни парваришлаб, сувини, ўғитини ўз вақтида бериб, эътибор қаратилсагина экилган кўчат улкан дарахтга айланади.
Дунёда глобал ривожланиш ва иқлим ўзгаришлари шаротида атроф-муҳитни асраш, экологик барқарорликка эришиш энг долзарб масалага айланган. Мамлакатимизда ҳам экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш тараққиёт стратегиясининг муҳим йўналиши ҳисобланади.
Хориижий мамлакатларда кенг нишонланадиган, арчасиз ўтмайдиган «Рождество» 31 декабрь куни Янги йил байрамига уланиб кетади. Ҳар бир хонадон арча ясатади, чироқлар билан уйи атрофини безатади.
Латвиянинг Рига шаҳри марказида бутунлай қайта ишланадиган чиқиндилар – пластмасса, шиналар, электр чироқлардан ясалган ноодатий 9 метрлик арча ўрнатилди.
Жисми ва руҳи соғлом бўлган одамгина том маънода ўзини бахтли ҳис эта олади. Негаки, инсон учун энг катта бахт ва бойлик саломатлигидир.
Иқтисодиётни юксалтириш, аҳоли турмушини яхшилаш, озиқ-овқат хавфсизлигига эришиш фидокорона ва машаққатли касб эгалари – деҳқон, фермер, боғбон, чорвадор, сувчи, агроном ва механизаторлар меҳнати орқали барпо этилади. Уларнинг матонатли меҳнати туфайли эл дастурхони ҳамиша тўкис бўлади.
«Иссиқ жоннинг иситмаси бор» деганларидек бирор енгилроқ хасталик етса дарров дорихонага югурамиз ва сотувчининг маслаҳати билан ҳам укол-дорилар олиб келиб қўшни ҳамширани чақирамиз.
Қорақалпоғистон Республикасида жойлашган «Жанубий Устюрт» миллий табиат боғида ҳар йили куз ва баҳор мавсумида қушлар, ҳайвонлар ва ўсимликларнинг соноғи амалга оширилади.
CITES иштирокчи давлатларининг 20-конференцияси доирасида «Табиат лойиҳалари: биохилма-хилликни сақлаш учун ўрмонларнинг экологик таснифи» мавзусида параллель тадбир ўтказилди.
Ўз вазифамга кўра қўриқхона ҳудудини назорат қилиб айланиб юрарканман, икки томонини бутазорлар қоплаган тор сўқмоқлардан бирида икки ноёб қушнинг қанотларини кенг ёйиб рақсбоп ҳаракатлар қилаётганини кўриб қолдим. Панароққа ўтиб дурбинда эътибор билан кузатдим. Бу ер юзида тобора камайиб бораётган ноёб йўрға тувалоқ экан.
