Якшанба
14-Декабр 2025
Нафас йўли касалликларининг тарқалишига табиатдаги ифлосланишнинг асосий кўрсаткичларидан бири бўлган РМ2.5 нинг таъсири катта. РМ2.5 эмиссиясининг 1 микронга камайиши (м3 майдонга) нафас йўли касалликлари туфайли ўлимни 2-3 кишига (100 минг киши ҳисобига) камайтириш имконини беради.
Акмалжоннинг дадаси дам олиш куни қишлоқда яшайдиган ўртоғиникига бормоқчи бўлди. Йўл олис бўлгани учун ҳамроҳ бўлади, дея ўғлини ўзи билан бирга олди. Беш ёшли Акмалжон узоқ йўлга, бунинг устига қишлоққа илк марта бораётгани учунми, машина ойнасидан кенг далаларга ҳавас билан қараб кетарди.
Ер юзида аҳоли сони кўпайиши қатор демографик муаммоларни келтириб чиқарди, хусусан, глобал исишга олиб келди. Бугун дунё бўйлаб ҳаво ҳарорати 1,5 даража кўтарилгани кузатилмоқда.
Жорий йил 1 сентябрдан 2028 йил 1 январга қадар Ўзбекистон Республикаси ҳудудида ов қилишга мораторий (чеклов) жорий қилиш таклиф этилмоқда. Бу таклиф «Ўзбекистон-2030» стратегиясини «Атроф-муҳитни асраш ва яшил иқтисодиёт йилида амалга оширишга оид давлат дастури тўғрисидаги Президент Фармони лойиҳасида қайд этилган.
Ота-боболаримизнинг айтишларича, бир пайтлар ҳамма бир ариқдан сув ичишган, ҳеч ким зилол сувга чиқиндиларни ва ифлос нарсаларни ташламаган. Шу сувни ичиб, шу сувдан бирдек фойдаланиб улардан ҳеч бири бирор касалликни орттирмаган ҳам.
Қорақалпоғистон Республикасида жойлашган «Судочье-Акпетки» давлат буюртма қўриқхонаси она табиатнинг олтин бешигига ўхшайди гўё.
Чиқиндиларни қайта ишлаш нафақат экологик, балки иқтисодий ва ижтимоий манфаатларга эга. Бу жараён барқарор ривожланишни таъминлашга хизмат қилади ва келажак авлод учун тоза ва соғлом муҳит яратишга ёрдам беради.
Бугунги кунда Ўзбекистон барқарор ривожланиш мақсадларини амалга оширишда яшил иқтисодиёт тамойилларига асосланиб, атроф-муҳитни асрашга алоҳида эътибор қаратмоқда.
Олий Мажлис Қонунчилик палатасидаги Ўзбекистон Экологик партияси фракцияси раҳбари Абдушукур Ҳамзаев бошчилигидаги ишчи гуруҳ томонидан Сурхондарё вилоятининг шимолий туманларида давлатимиз раҳбарининг фармонлари, қонунлар ижроси ҳамда экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш борасида олиб борилаётган ишлар ўрганилди.
Сув – бебаҳо неъмат, экология ва биотизим сув билан тирик. Қадим замонлардан сув тирикчилик манбаи ҳисоблангани боис асраб-авайланган. Сувга бўлган муносабат ҳозир ҳам шундай, аммо эҳтиёж аввалгидан кўпроқ.
Кимдир фақат ўз манфаатини кўзлаб она табиатга зарар етказиши тузатиб бўлмас оқибатларга олиб келиши эҳтимолдан холи эмас. Бундай тажовузкор муносабатлар, афсуски, кундалик ҳаётимизда учраб турибди.
Бутун дунёда энергея ресурсларига бўлган талаб ва эҳтиёж йилдан-йилга ошмоқда. Бу эҳтиёжни шу вақтгача беминнат фойдаланганимиз – табиий ресурслар, қазилма бойликлар энди тўла қоплай олмайди.
Табиатдаги энг гўзал ҳодисалардан бири бу – булдуриқ. Ушбу ноёб ҳодиса қишда қалин туман билан бирга келади. Дарахтларга ёпишган намлик ҳарорат пасайиши билан музлаб қолади ва булдуруқ ҳосил бўлади. Булдуруқнинг маънодоши – қиров.
Бугунги кун ҳар бир раҳбардан, халқ ишонч билдирган, сайланган ҳар бир депутатдан уйғоқликни талаб этади. Чунки мамлакатимизда амалга оширилаётган бугунги ислоҳотлар шиддатига ҳамоҳанг қадам ташлай олмайдиганлар халқнинг эътиборидан ҳам, ишончидан ҳам жуда тез тушиб қолиши турган гап.
Аҳолининг экологик хавфсизлигига доир талаблар мамлакатимиз янгиланган Конституциясида аниқ-тиниқ белгиланган. Бош қомусимиз мамлакатда атроф табиий муҳитни муҳофаза қилиш ва табиий ресурслардан фойдаланиш бўйича энг муҳим ва асосий ҳуқуқий манба ҳисобланади.
Хориижий мамлакатларда кенг нишонланадиган, арчасиз ўтмайдиган «Рождество» 31 декабрь куни Янги йил байрамига уланиб кетади. Ҳар бир хонадон арча ясатади, чироқлар билан уйи атрофини безатади.
Латвиянинг Рига шаҳри марказида бутунлай қайта ишланадиган чиқиндилар – пластмасса, шиналар, электр чироқлардан ясалган ноодатий 9 метрлик арча ўрнатилди.
Жисми ва руҳи соғлом бўлган одамгина том маънода ўзини бахтли ҳис эта олади. Негаки, инсон учун энг катта бахт ва бойлик саломатлигидир.
Иқтисодиётни юксалтириш, аҳоли турмушини яхшилаш, озиқ-овқат хавфсизлигига эришиш фидокорона ва машаққатли касб эгалари – деҳқон, фермер, боғбон, чорвадор, сувчи, агроном ва механизаторлар меҳнати орқали барпо этилади. Уларнинг матонатли меҳнати туфайли эл дастурхони ҳамиша тўкис бўлади.
«Иссиқ жоннинг иситмаси бор» деганларидек бирор енгилроқ хасталик етса дарров дорихонага югурамиз ва сотувчининг маслаҳати билан ҳам укол-дорилар олиб келиб қўшни ҳамширани чақирамиз.
Қорақалпоғистон Республикасида жойлашган «Жанубий Устюрт» миллий табиат боғида ҳар йили куз ва баҳор мавсумида қушлар, ҳайвонлар ва ўсимликларнинг соноғи амалга оширилади.
CITES иштирокчи давлатларининг 20-конференцияси доирасида «Табиат лойиҳалари: биохилма-хилликни сақлаш учун ўрмонларнинг экологик таснифи» мавзусида параллель тадбир ўтказилди.
Ўз вазифамга кўра қўриқхона ҳудудини назорат қилиб айланиб юрарканман, икки томонини бутазорлар қоплаган тор сўқмоқлардан бирида икки ноёб қушнинг қанотларини кенг ёйиб рақсбоп ҳаракатлар қилаётганини кўриб қолдим. Панароққа ўтиб дурбинда эътибор билан кузатдим. Бу ер юзида тобора камайиб бораётган ноёб йўрға тувалоқ экан.
